<waarschuwing>Dit artikel is redelijk technisch van aard</waarschuwing>


Vroeger (toen ik nog geen CO2 in mijn aquarium had) zag ik vaak op de bladeren van mijn Vallisneria een één of ander wit laagje. Toen wist ik nog niet wat dat was, wel was mij kH altijd lekker laag en de oH 8, dus ik had kunnen weten dat dit biochemische ontkalking was, vrij vertaald: de planten halen de kalk (Calcium) uit het water. Hier zal ik proberen om dit fenomeen te verklaren, let wel op dat dit praatje een beetje ingewikkeld is vanwege alle chemische formules. Ik probeer dat zo min mogelijk te doen maar ik kan het echt niet vermijden als ik Biochemische ontkalking goed uit wil leggen.


Ca(HCO3)2 <--> CaCO3 + H2CO3
H2CO3 <--> CO2 + H2O

Hierbij moet direct gezegd worden dat:
Ca(HCO3)2 eigenlijk in oplossing is en dan uit CA++ en HCO3- bestaat. Dit is ook wat u meet als u de carbonaat hardheid (kH) van uw aquarium meet! CaCO3 is vrijwel onoplosbaar (kalksteen) en slaat neer als het gevormd wordt. H2CO3, of carbonzuur is wat je krijgt als je CO2 oplost in water zoals u in reactie (2) kunt zien..

Beide reacties bevinden zich in een evenwicht en zijn omkeerbaar (vandaar de <--> pijl, die betekent beide kanten op). Als u aan een kant van de reactie een component toevoegt dan gaat deze stof ook direct de andere kant op. Laat ik eens een voorbeeld geven: Als u CO2 aan een aquarium toevoegt dat calcium carbonaat ( CaCO3 ) decoraties heeft (bv koraal), dan zal er een deel van de calcium carbonaat ( CaCO3 ) oplossen en hierdoor wordt het water harder! Kijkt u maar bij formule (1) waarbij zoals u ziet meer carbonaat vrij komt en de kH toeneemt. Als u aan de andere kant hard water heeft en de CO2 concentratie neemt af, zal er CACO3 neerslaan en H2CO3 komt vrij in het water totdat er een evenwicht komt (1). Hierdoor zal Ca(HCO3)2als een buffer fungeren, hard water gaat veranderingen van de pH veel beter tegen dan zacht water (Met zachtwater kunt u ook de zg zuurval krijgen).

Bij een pH van 7.8 en hoger zal vrijwel alle CO2 in het aquarium in de vorm van Ca(HCO3)2 zijn. De meeste tropische planten uit ons aquarium leven in zacht en lichtzuur water. en zij kunnen CO2 in deze vorm niet gebruiken, bij deze pH stoppen deze planten gewoon met groeien. Sommige planten (meestal uit gematigde streken zoals Elodea, Najas, Eigeria, Ceratophyllum, en Vallisneria) kunnen echter blijven groeien door de reactie: Ca(HCO3)2 <--> CaCO3 + H2CO3 naar rechts te dwingen met de hulp van lichenergie. De vrijkomende H2CO3 (bicarbonaat) wordt door de planten gebruikt voor de CO2 en de CACO3 die ontstaat, is het witte laagje dat op de bladeren neerslaat. Door deze 'actie' van de planten wordt het water zachter (immers was de HCO3- verantwoordelijk voor de kH) en zal hierdoor de buffercapaciteit van het water verminderen. Als het water niet zo hard was om mee te beginnen (bv. kH 3), dan kan deze reactie resulteren in een verhoging van de pH. De snelheid van deze reactie is natuurlijk afhankelijk van de hoeveelheid (licht)energie dat de waterplanten kunnen krijgen. Als er niet al te veel licht is zal er een nieuw evenwicht ontstaan doordat CO2uit de atmosferische lucht het water inkomt (diffundeert), de CO2 die de vissen, bacteriën (en planten zelf!) produceren. Daarin tegen is het ook mogelijk dat een dat een grote groep planten (bv. Elodea (waterpest)) in fel licht de pH tot grote hoogte kan laten stijgen!

Als u een witte aanslag op uw plantenbladeren gevormd wordt, dat kunt u ervan opaan dat er iets mis is. Waarschijnlijk is er niet voldoende CO2 in uw aquarium voor de planten om te groeien met de snelheid waarin ze zouden kunnen groeien met alle aanwezige voedingstoffen (en licht!). Ook de planten die Ca(HCO3)2 kunnen gebruiken doen dat alleen maar als het echt moet! Het beste om dit probleem te voorkomen is om de CO2 concentratie te verhogen. Dit kunt u doem door een CO2 installatie aan te schaffen, maar u kunt er ook een zelf bouwen. Ergens op het internet, helaas weet ik niet meer waar, kwam ik tegen dat een goed beplant aquarium per dag ongeveer 1 gram CO2 nodig heeft buiten dat wat de vissen produceren in hoeverre dat klopt durf ik niet te zeggen.


Apisto (Erik)